Letsatsi la Nchafatso: 29.01.2025
Tseba Archeopark le Istanbul E-pass! Phase ena ea dijithale e u fa monyetla oa ho fihlella 90 tse khahlang ho pholletsa le toropo, ho kenyeletsoa sebaka sena se khahlang sa baepolli ba lintho tsa khale. Ka E-pass, o ka hlahloba nalane e ruileng ea Istanbul, ho tloha lithakong tsa khale ho ea ho limakatso tsa sejoale-joale, tsohle ka boiketlo le boiketlo.
Mesaletsa ea Archeopark e sebakeng se ka bochabela sa seteishene sa moea sa Sirkeci, se senotse meaho ea Roma le Byzantine. Ho latela litataiso tsa boto ea tikoloho le ho sebelisa mekhoa ea saense, masalla a ile a ntšoa ka hloko eaba a fetisetsoa sebakeng sa nakoana sa paballo Sarayburnu. Kamora ho rala ka botlalo, lintho tsa khale li ile tsa bokelloa Sarayburnu Park ka 2024, tse bonts'itsoeng joalo ka ha li ne li fumanoe qalong.

Histori ea Sarayburnu le Prosphorion Harbor
Hoo e ka bang ka 667 BC, Bagerike ba Boholo-holo ba thehile toropo ea kolone e bitsoang Byzantion haufi le Sarayburnu, eo hamorao e ileng ea tsejoa e le Istanbul. Kaha e ne e le motse oa kolone, Byzantion e ne e itšetlehile haholo ka mesebetsi ea likepe ’me e e-na le boema-kepe ba bohlokoa bo bitsoang Prosphorion Harbor. Boema-kepe bona bo ne bo le moo seteishene sa terene sa Sirkeci se leng teng kajeno. E khethiloe hobane e ne e le kou ea tlhaho haufi le Byzantion 'me e na le boemo bo botle monyako oa Lenaka la Khauta. Boema-kepe ba Prosphorion bo ne bo le mafolofolo ka lilemo tse ka bang sekete, bo phetha karolo ea bohlokoa khoebong. Boemo ba khoebo ba libaka tse kang Sirkeci, Eminönü le Karaköy bo khutlela morao koung ena.
Mesaletsa e bontšitsoeng Sarayburnu Park e fumanoe haufi le Boema-kepe ba Prosphorion. Ka lebaka la sebaka sa bona, ho lumeloa hore meaho ena e ne e sebelisetsoa merero ea khoebo, ho fana ka maikutlo a hore boema-kepe bo ile ba lula bo sebelisoa ho fihlela lekholong la bo6 la lilemo AD.

Pakeng tsa 2006 le 2012, kaho ea Seteishene sa Marmaray Sirkeci e ile ea etsoa libakeng tse 'ne: Sirkeci Station, Cağaloğlu, le Shafts ea Bochabela le Bophirimela ho Hocapaşa. Pele kaho e qala, ho epolloa ha lintho tsa khale ho ne ho etelletsoe pele ke Istanbul Archaeology Museums. Kwa Hocapaşa's Eastern Shaft, Block 14, ba ile ba sibolla mesaletsa ea Byzantium karolong e ka holimo 'me Roman e ntse e le ka tlaase. Ho tlosoa ha mesaletsa ena ho etsahetse ka linako tse fapaneng tsa selemo ka lebaka la ho epolloa le litlhoko tsa tekheniki. Mekhahlelo ena e ne e arotsoe ka mekhahlelo ea 2009 le 2011. Ka 2012, masalla a ile a fallisetsoa Sarayburnu Park, moo a ileng a bolokoa ho fihlela 2021.
Mesaletsa e ileng ea fumanoa nakong ea ha ho epolloa lintho tsa khale mosikong o ka bochabela oa Sirkeci, ke ea mehleng ea Roma le ea Mathomo a Byzantine. Mesaletsa ena e senola lintlha tsa bohlokoa mabapi le sebōpeho sa motse oa boholo-holo. Ntho e hlokomelehang ke seterata se katiloeng ka majoe se tlohang bochabela ho ea bophirima, se nang le meaho ea bohlokoa ka mahlakoreng ka bobeli. Ka tlas'a seterata, ho na le mocha oa metsi. Bohareng ba seterata, tsela e moqotetsane e leba boroa, e nang le meaho ka mahlakoreng a mabeli. Meaho ena e na le mabota a majoe le a litene a nang le seretse sa Horasan, 'me boholo ba eona e na le fuluru ea litene. Tse ling li na le liliba tsa metsi. Mabota a teteaneng le moralo li fana ka maikutlo a hore meaho ena e na le mesebetsi ea sechaba. Mohaho o mong o ka bochabela o na le mathule a nang le litšiea tse 'nè, e leng se fanang ka ponahalo e ntle haholo. Karolong e ka leboea ea seterata, ho fumanoe marako a eketsehileng a tsoang mohahong o mong o shebaneng le seterata.

Kamora hore mesaletsa ea Pele ea Byzantine e sibolloe ka 2009 e fallisetsoe Sarayburnu ka 2010, joalo ka ha e laetsoe ke Cultural Heritage Preservation Regional Board, ho ile ha tsoela pele ho epolloa. Nakong ea mosebetsi ona, ho ile ha sibolloa metheo ea meaho e tsoang mokatong oa pele, hammoho le lerako la mehleng ea Roma ho tloha lekholong la 3-4 la lilemo AD. Lerako lena le na le mela e mehlano ea majoe a betliloeng, a nang le maballo a lehong lipakeng. Haufi le moo, ho ile ha fumanoa workshop e 'ngoe e nang le mabota a majoe. Karolong e bohareng ea sebaka seo, lerako le ka bochabela-bophirimela le entsoeng ka majoe a majoe le seretse le lona le ile la koaheloa, le eme hoo e ka bang mithara e le ’ngoe ho e-na le majoe a betliloeng ka makhethe ka holimo. Ka leboea ho lerako lena, ho ile ha tsejoa sebaka se katiloeng se nang le matlapa a maholo a majoe, e leng se bontšang boteng ba lisekoere ho tloha Mehleng ea Morao oa Roma. Mokero oa metsi oa majoe a majoe o phalla pakeng tsa sebaka se katiloeng le lebota. Mehaho ena e ile ea fallisetsoa Sarayburnu ka 1 bakeng sa tšireletso.

Tseba Archeopark le Istanbul E-pass, e fanang ka phihlello ea ho feta Libaka tse 90 tse holimo toropong, ho kenyeletsoa sebaka sena se ikhethang sa nalane. Masalla a Archeopark, a sibollotsoeng nakong ea ho epolloa lipakeng tsa 2006 le 2012 e le karolo ea Morero oa Marmaray, a bonts'a meaho ea Roma le Byzantine e ileng ea fallisoa ka hloko le ho bolokoa. E fumaneha haufi le Boema-kepe ba Prosphorion, meaho ena e fana ka pono ea nako e fetileng ea maoatle le khoebo ea Istanbul. Ka literata tse sirelelitsoeng hantle, meaho le likanale tsa metsi, Archeopark ke bopaki ba sebopeho sa litoropo tsa khale tsa toropo. Ha joale li se li kopantsoe hantle Sarayburnu Park, lintho tsena tse entsoeng ka matsoho li pheta pale ea ho iphetola ha lintho ho Istanbul, e leng se etsang hore e be sebaka seo batho ba chesehelang histori ba lokelang ho se etela.